Zebranie Sekcji Środków Kontrastujących w Ultrasonografii 12/12/2024
Sprawozdanie z pierwszego zabrania Sekcji Środków Kontrastujących w Ultrasonografii Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego (PTU) w nowej formule on-line.
W dniu 07.12.2024 r. o godz. 10:00 rozpoczęło się pierwsze zebranie Sekcji Środków Kontrastujących
w Ultrasonografii PTU w formule on-line. Transmitowane było ono z jednego z gabinetów Zakładu Diagnostyki Ultrasonograficznej z Mammografią Mazowieckiego Szpitala Bródnowskiego Sp. z o.o.
Prowadzącym zebranie był dr Maciej Jędrzejczyk, przewodniczący Sekcji. Transmisja wydarzenia odbyła się dzięki firmie Mindray, która udostępniła nam platformę internetową MiCo+ powalającą na równoczesne przesyłanie obrazu z aparatu usg, komputera, a także z kamer filmujących prowadzącego lub pulpit aparatu usg (w tym miejscu chciałbym złożyć gorące podziękowania za wysiłek i czas poświęcony obsłudze technicznej spotkania panu Tomaszowi Gąsiorowi, specjaliście do spraw aplikacji klinicznych firmy Mindray Medical Poland Sp. z o.o.).
W organizacji zebrania pomagał nam także pan Tomasz Kniewski (Bracco Imaging Polska Sp.z o.o) oraz sekretariat PTU – również przesyłam Państwu wyrazy wdzięczności.
Po krótkim przywitaniu uczestników zebrania prowadzący przedstawił nagrania 2 ciekawych przypadków diagnostycznych transmitowane wprost z aparatu usg:
– nietypowego raka pierwotnego wątroby (wątroba bez cech marskości) z komentarzem odnoszącym się do wytycznych LIRADS ekspertów z EFSUMB, WFSUMB oraz ACR wydanych w 2020r.,
– rzadko spotykanej odmiany budowy śledziony, której to badanie usg z zastosowaniem ultrasonograficznych środków kontrastujących (UŚK) pozwoliło wykluczyć obecność zmiany rozrostowej, z komentarzem zawierającym aktualne rekomendacje EFSUMB/WSFSUMB dotyczące wskazań do diagnostyki tego narządu metodą CEUS.
Z uwagi na przyszły rozwój działalności Sekcji na platformie internetowej MiCo+, m.in. w obszarze szkoleniowo-dydaktycznym oraz konsultacyjnym prowadzący zebranie zaproponował wspólny schemat archiwizowania przypadków diagnostycznych, zawierający następujące składowe (na razie dotyczy to zmian ogniskowych wątroby):
– krótkie omówienie przypadku,
– zdjęcia w skali szarości w 2 prostopadłych do siebie płaszczyznach (z pomiarami lub bez) wytypowanej zmiany ogniskowej wątroby (ZOW) wraz z oznaczeniem jej lokalizacji,
– ewentualnie krótki (kilka sekund) plik filmowy także w skali szarości przedstawiający ZOW wraz z jej otoczeniem,
– zdjęcie lub krótki plik filmowy unaczynienia ZOW w badaniu z opcjami CD/PD lub mikroprzepływów,
– nagrania początkowych faz wzmocnienia w badaniu CEUS (zwykle archiwizację rozpoczyna się od ok. 10 sekundy po podaniu UŚK i kontynuuje przez około 50-60 sek.), tak by objąć nagraniem całą fazę tętniczą i część fazy wrotnej badania,
– krótki plik filmowy z końcowej części fazy wrotnej (ok. 90-120 sek. badania) lub opcjonalnie zdjęcia
z tego przedziału czasowego,
– krótkie pliki filmowe z fazy późnej nagrane z przedziału 3-4 minuty badania oraz opcjonalnie (w przypadku diagnostyki zmian w kierunku HCC) z przedziału 5-6 minuty badania, ewentualnie zdjęcia
z tych okresów badania.
Nagania te można uzupełnić krótkimi plikami filmowymi/zdjęciami przedstawiającymi krzywe wzmocnienia, obraz nakładających się obrazów napływu UŚK do zmian w początkowej części fazy tętniczej lub kodowanego kolorem przedstawienia czasu napływu UŚK do poszczególnych obszarów ZOW w tej fazie.
Podkreślono, że badania muszą być zanonimizowane.
W sekcji „tips and tricks” przedstawiono opracowanie (postprocessing) przykładowego badania CEUS w czasie rzeczywistym na aparacie usg z zastosowaniem zmiany map kolorów, redukcją skali Dynamic Range (ilość odcieni kolorów w obrazie) oraz zastosowaniem opcji Clear (wygładzania obrazu), co może być przydatne w badaniu zmian torbielowatych, obszarów objętych martwicą (np. po termoablacji), naczyń etc. w celu poprawienia kontrastu zdrowy miąższ – analizowana zmiana oraz wyeliminowaniu artefaktów utrudniających wyciągnięcie poprawnych wniosków z badania CEUS.
Następnie prowadzący przedstawił propozycje kolejnych spotkań Sekcji w formie on-line
w przedziałach czasowych 5-6 tygodni, przedstawiania swoich badań naukowych oraz prezentacji ciekawych przypadków przez kolejne ośrodki diagnostyczne wykonujące badania CEUS – pierwszy zgłosił akces zespół dr Romana Kołodziejczaka ze Wielospecjalistycznego Szpitala Wojewódzkiego
w Gorzowie Wielkopolskim.
W dalszej części zebrania omówiono korzyści płynące z zastosowania aplikacji MiCo+, która jest narzędziem pozwalającym na przeprowadzanie zdalnych spotkań z wieloma uczestnikami (którzy mogą korzystać z różnych urządzeń multimedialnych w celu uczestniczenia w zebraniu), załączanie iarchiwizowanie danych medycznych/obrazów diagnostycznych, posiada wszystkie niezbędne europejskie certyfikaty bezpieczeństwa i użyteczności wymagane od tego typu oprogramowania. Warto dodać, że serwer platformy zlokalizowany jest w Europie (Niemcy, Stuttgart), a korzystanie
z niej jest bezpłatne.
Odniesiono się też do uwag krytycznych zgłaszanych przez część uczestników związanych
z trudnościami z zalogowaniem się do aplikacji, okresowym zanikaniem obraz z transmisji oraz problemów z dźwiękiem, które w przyszłości powinny zostać rozwiązane.
W dyskusji kończącej zebranie zgłoszono propozycje dotyczące umieszczenia na platformie archiwum wytycznych związanych z badaniami CEUS oraz utworzenia sekcji omawiającej artefakty spotykane
w ultrasonografii kontrastowej.
W spotkaniu wzięło udział 45 osób z różnych ośrodków z całej Polski.
Większość z zebranych wybrała opcję uczestnictwa biernego, bez możliwości zabrania głosu, ewentualnie mogła skorzystać z czatu, mniejszość opcję uczestnictwa czynnego, po pełnym zalogowaniu (i te były widoczne na aplikacji w trakcie zebrania) miało możliwość zabrania głosu.
Zebranie zostało zakończone o 11:05.
Przebieg prawie całego spotkania został zarchiwizowany i umieszczony na platformie MiCo+, jest ono dostępne dla wszystkich zalogowanych w grupie CEUS (zachęcam do pobrania aplikacji i zalogowania się w celu uzyskania pełnej dostępności do wszystkich jej opcji).
Przewodniczący Sekcji Środków Kontrastujących w Ultrasonografii
Dr med. Maciej Jędrzejczyk
MiCo-PTUJak przyspieszyć diagnostykę dotyczącą zmian ogniskowych w wątrobie? / 09/06/2022
Diagnostyka zmian patologicznych w wątrobie to dzisiaj w Polsce proces wieloetapowy, czasochłonny, niejednokrotnie kosztowny. Tymczasem istnieje możliwość znacznego skrócenia tego procesu z jednoczesną redukcją kosztów i zwiększeniem efektywności. Jest nią włączenie do szerokiej diagnostyki badania USG z podaniem przeznaczonego do tej metody środka kontrastującego (tzn. z j. angielskiego Contrast Enhanced Ultrasound – CEUS).
Polskie Towarzystwo Ultrasonograficzne i Polskie Lekarskie Towarzystwo Radiologiczne w styczniu złożyły wniosek refundacyjny w sprawie CEUS. Dr n. med. Maciej Jędrzejczyk z Zakładu Diagnostyki Ultrasonograficznej i Mammografii Mazowieckiego Szpitala Bródnowskiego wskazuje, że metoda ta jest obecna w wielu krajach na świecie. – Zaczęto ją stosować pod koniec lat 90., natomiast pierwsze wytyczne Europejskiej Federacji Towarzystw Ultradźwiękowych w Medycynie i Biologii powstały w 2004 r.
Sama metoda jest częściowo lub w całości refundowana albo wdrożona w procedury wewnątrzszpitalne w wielu krajach Europy, Azji czy Ameryki – mówi ekspert, dodając, że najwięcej wytycznych pochodzi właśnie z Europy, gdzie CEUS jest bardzo popularny, ale póki co dopuszcza się CEUS jedynie w ramach diagnozowania dorosłych. W USA metoda ta stosowana jest bez wyjątku w przypadku dorosłych, jak i dzieci.
Korzyści dla pacjenta
W kontekście korzyści dla pacjenta dr Maciej Jędrzejczyk wskazuje, że ultrasonografia ze środkiem kontrastującym w procesie różnicowania guzów wątroby przewyższa czułością i swoistością tomografię komputerową. – Jednocześnie otrzymujemy niemal równorzędne badanie z rezonansem magnetycznym, a pacjent nie jest narażony na promieniowanie rentgenowskie, co jest bardzo istotne – podkreśla ekspert.
Dodaje też, że środek kontrastujący jest bardzo bezpieczny. – Jego bezpieczeństwo jest porównywalne bądź wyższe niż środków wykorzystywanych w rezonansie magnetycznym. Z kolei o wiele mniej objawów niepożądanych oraz powikłań rejestruje się w porównaniu ze środkami jodowymi podawanymi w tomografii komputerowej – mówi.
W przypadku środków kontrastujących zawsze pojawiają się obawy o reakcje alergiczne czy anafilaktyczne, jednak w tym przypadku ryzyko negatywnych skutków podania środka jest bardzo niskie, a pacjent po badaniu jest przez 15-30 minut obserwowany właśnie pod tym kątem. – Plus jest też taki, że to nie obciąża nerek ani wątroby w żaden sposób. Te środki kontrastujące zbudowane są z pęcherzyków gazu, obojętnych zwykle dla organizmu ludzkiego oraz otoczek z fosfolipidów – wyjaśnia dr Jędrzejczyk.
Ekspert zwraca uwagę na małą dawkę ultrasonograficznego środka kontrastującego podawaną pacjentowi przy badaniu metodą CEUS, która wynosi od 1 do 2,5 ml. W przypadku badania tomografią komputerową dawka wynosi kilkadziesiąt, czasami nawet 150 ml.
Korzyści dla systemu ochrony zdrowia
Według eksperta, szerokie zastosowanie badania CEUS wpłynie na ogólnodostępność oraz znacznie skrócony czas oczekiwania na wyniki badań. – Jednym z elementów metody CEUS jest klasyczne badanie USG. Trzeba zmapować zmiany ogniskowe, które widzimy w wątrobie i je opisać. Po wykonaniu badania, przegląda je jeszcze lekarz ultrasonografista i dodaje opis. Dzieje się to od razu, tego samego dnia, a nie, jak w przypadku tomografii komputerowej, gdzie technicy robią tomografię, nagrane badania zbiera się na stosik i potem radiolog to opracowuje – zaznacza dr Jędrzejczyk. Dzięki temu pacjent ma diagnozę właściwie od razu i wie, na czym stoi.
Ze względu na wysoką czułość oraz swoistość CEUS, część pacjentów trafiałaby do pracowni ultrasonograficznych zamiast na badania metodą tomografii komputerowej czy też rezonansem magnetycznym, co automatycznie skróciłoby kolejki oczekujących i na wyniki, i na same badania.
Ułatwienia dla lekarza
Metodę CEUS cechuje bardzo wysoka rozdzielczość przestrzenna i czasowa. – Pierwsza sprawia, że jesteśmy w stanie badać zmiany, które mają poniżej 1 cm. Jeśli mamy do czynienia z małymi zmianami, położonymi powierzchownie, to przewyższamy możliwościami inne metody. Natomiast rozdzielczość czasowa daje możliwość nagrania całości poszczególnego etapu badania z jakością kilkudziesięciu, kilkunastu klatek na sekundę, dzięki czemu możemy potem prześledzić to nagranie klatka po klatce. Jest to bardzo istotne w fazie tętniczej ze względu na możliwość wychwycenia subtelnych różnic pomiędzy zmianami – tłumaczy dr Jędrzejczyk. – W tomografii komputerowej czy w rezonansie badanie wykonywane jest w pewnym punkcie czasowym w danej fazie i nie ma możliwości prześledzić wzmocnienia klatka po klatce. My mamy tutaj ciągłość obrazowania, technicznie jest to duża zaleta – podkreśla klinicysta.
Słabe strony – takie jak przy innych metodach
Dr Maciej Jędrzejczyk, pytany o minusy metody przyznaje, że w ultrasonografii są pewne przeszkody, przez które nie można dokładnie zbadać wątroby, mogą to być np. masywne gazy jelitowe, wady postawy jak rotoskolioza kręgosłupa. – Drugim utrudnieniem mogą być bardzo nietypowe zmiany, nie pasujące do tego schematu, który już znamy, wypracowanego przez wiele lat, bazującego na wytycznych światowych i europejskich. Ja proponuję wtedy wykonanie rezonansu albo biopsji gruboigłowej. Jest to niewielki odsetek przypadków, ale takie sytuacje się zdarzają – mówi ekspert.
Czasami utrudnieniem mogą też być zmiany zapalne w wątrobie np. ropnie, i to nie do końca typowe w przebiegu. – Zdarza się, że nie możemy odróżnić ich od zmian złośliwych i wtedy to stanowi duży problem, chociaż akurat takie przypadki są ogólnie problematyczne, jeśli chodzi o diagnostykę obrazową. Wtedy potrzebne jest dobre zaplecze kliniczne. Ale podkreślam, w innych metodach diagnostycznych też jest ten problem – podsumowuje dr Jędrzejczyk.
Czy badanie trafi do koszyka?
– Już w 2009 r. rozmawialiśmy z NFZ i MZ o CEUS. Mieliśmy pozytywną opinię AOTMIT-u, ale NFZ postawił barierę, wynikającą zapewne ze zbyt dużych kosztów. Oprócz guzów wątroby chcieliśmy robić też inne badania – wspomina ekspert.
Teraz temat powrócił, a Polskie Towarzystwo Ultrasonograficzne, wspierane przez Polskie Lekarskie Towarzystwo Radiologiczne, mają nadzieję, że badanie wejdzie do koszyka świadczeń gwarantowanych. – Skupiamy się teraz wyłącznie na diagnostyce zmian ogniskowych wątroby, bo to jest najlepiej poznany obszar, wraz z wytycznymi światowymi, które pokazują, że nie ma już argumentów przeciw. Opory są czysto finansowe – podsumowuje specjalista.
Szacuje się, że w latach 2022-2024 będzie w Polsce około 51 tys. pacjentów z nowotworami pierwotnymi wątroby, a także przerzutami do tego organu z innych zaatakowanych kancerogenezą narządów.
W naszym szpitalu przeprowadzane są unikatowe badania w skali kraju / 04/05/2022
W szpitalu w Gorzowie Wlkp. pacjenci po wszczepieniu stentgraftu aorty jamy brzusznej są kontrolowani za pomocą ultrasonografu z kontrastem. – To bardzo korzystne dla pacjentów – mówi lek. Olga Szyroki, kierownik chirurgii naczyniowej.
Standardowo po każdym wszczepieniu stentgraftu przeprowadza się kontrolne badanie obrazowe, dzięki któremu można szybko wykryć i usunąć nieprawidłowości. Przede wszystkim sprawdza się czy nie doszło do przecieku wymagającego reoperacji. Do tej pory kontrolowano to za pomocą tomografu komputerowego po podaniu jodowego środka kontrastującego.
Wyniki porównywalne z tomografią
– Teraz nasi pacjenci są badani za pomocą ultrasonografii kontrastowej CEUS – mówi lek. Olga Szyroki, kierownik chirurgii naczyniowej w Wielospecjalistycznym Szpitalu Wojewódzkim w Gorzowie Wlkp. Tłumaczy na czym polega różnica: jodowe środki kontrastujące są nefrotoksyczne, te używane przy badaniu USG są bezpieczniejsze, bo są gazowe i wydalane przez płuca. – Pacjenci nie są więc narażani na uszkodzenie nerek i na promieniowanie. A czułość wykrywania przecieków jest porównywalna z tomografią komputerową – wyjaśnia lek. Olga Szyroki.
Ta metoda kontroli pacjentów po wszczepieniu stentgraftu jest znana w literaturze światowej, jednak gorzowscy lekarze nie słyszeli by była już stosowana w kraju. – Na pewno jest to unikatowa praktyka w Polsce – zaznacza Olga Szyroki.
Lekarze połączyli siły
W maszym szpitalu badania za pomocą ultrasonografii kontrastowej CEUS robione są od prawie czterech lat. – To dość szybkie i tanie różnicowanie choćby zmian złośliwych i łagodnych wątroby. Badanie może zastąpić nie tylko tomografię komputerową i rezonans magnetyczny ale nawet biopsję – mówi lek. med. Roman Kołodziejczak, ordynator Oddziału Chorób Wewnetrznych, Nadciśnienia Tętniczego, Endokrynologii i Gastroenterologii w gorzowskim szpitalu.
Lekarze dwóch oddziałów gorzowskiego szpitala: chirurgii naczyniowej i wewnętrznego połączyli siły i pacjenci po wszczepieniu stengraftu są kierowani na kontrolę do lek. Romana Kołodziejczaka.
W naszym szpitalu lekarze z całego kraju poznawali ultrasonografię kontrastową / 25/04/2022
Ponad 50 medyków z całego kraju przyjechało do naszego szpitala na warsztaty z ultrasonografii kontrastowej (CEUS). Przez trzy dni poznawali metodę, która pozwala od razu określić np., czy badana zmiana jest łagodna, czy złośliwa.
W ostatni weekend (od 22 do 24 kwietnia) do naszego szpitala przyjechali lekarze, by posłuchać wykładów specjalistów z Polski i z Niemiec na temat ultrasonografii kontrastowej CEUS.
Po wykładach był czas na sprawdzenie, na czym dokładnie polega badanie i jaka jest różnica w obrazie zmian po podaniu kontrastu i bez niego. Przez trzy dni konferencji pod nadzorem ekspertów z Niemiec i Polski przebadano kilkunastu pacjentów.
– Ultrasonografia z kontrastem z powodzeniem może zastąpić tomografię komputerową, rezonans magnetyczny czy nawet biopsję – tłumaczy lek. med. Roman Kołodziejczak, ordynator Oddziału Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego, Endokrynologii i Gastroenterologii w gorzowskim szpitalu, pomysłodawca i współorganizator warsztatów.
Ultrasonografia kontrastowa to dość szybkie i tanie różnicowanie choćby zmian złośliwych i łagodnych wątroby. Zadania dla CEUS to też rozpoznanie zapalenia płuc, zatorowości płucnej, ocena refluksu pęcherzowo – moczowodowego czy ocena przecieków po zabiegach naczyniowych.
Metoda ta znana jest od wielu lat i z powodzeniem stosowana m. in. w Niemczech. W naszym szpitalu badania za pomocą ultrasonografii kontrastowej przeprowadzane są od czterech lat. – Zależy nam na upowszechnieniu tej metody w Polsce, bo usprawnia diagnostykę i proces leczenia – mówi Roman Kołodziejczak, który jest też konsultantem wojewódzkim w dziedzinie chorób wewnętrznych na Województwo Lubuskie.
Warsztaty z ultrasonografii kontrastowej w naszym szpitalu organizowane były już po raz drugi. Tym razem wzięło w nich udział ponad 70 osób – ok. 50 osób przyjechało do Gorzowa Wlkp., pozostali śledzili szkolenie online.
Szanowni Państwo,
z przyjemnością informujemy o następujących kursach on -line, posiadających akredytację CME, zorganizowanych przez EFSUMB ( European Federation of Societies for Ultrasound in Medicine and Biology):
| CEUS Webinar n.1 | CEUS Webinar n.2 | CEUS Webinar n.3 | CEUS Webinar n.4 | |
| Date and Time | May 20, 2021 05:00 PM CEST | June 17,2021 05:00 PM CEST | September 23,2021 11:00 AM CEST | November 17, 2021 11:00 AM CEST |
| 1° lecture | The role of CEUS in diagnosis and patient management of primary liver cancer (HCC) C.F. Dietrich | Potential of CEUS in renal cancer D. A.Clevert | Potential of CEUS in thyroid cancer J. Ren | The role of CEUS in patients with primary liver cancer (HCC) Q. Zhao |
| 2° lecture | The role of CEUS in diagnosis and patient management of liver metastases M.Sawatzki | Potential of CEUS in breast cancer E.M. Jung / I.Wiesinger | Potential of CEUS for assessment of tubal patency (HyCoSy) H.Luo | The role of CEUS in patients with liver metastases Q. Lu |
| 3° lecture | The role of CEUS in diagnosis and patient management of primary liver cancer (HCC) C.F Dietrich | Potential of CEUS in pancreatic cancer M. D’Onofrio | Potential of CEUS in breast cancer Y.Zhang | The role of CEUS for focal ablation therapies in liver cancer E. Xu |
| Information and registration | https://efsumb.org/webinar-20-may-2021/ | https://efsumb.org/webinar-17-june-2021/ | https://efsumb.org/webinar-23-september-2021/ | https://efsumb.org/webinar-17-november-2021/ |
Każda prezentacja będzie trwała około 20-25 min. z sesją pytań i odpowiedzi po.
Wszyscy uczestnicy webinaru są uprawnieni do uzyskania certyfikatu uczestnictwa EFSUMB z 1 punktem CME pod warunkiem udziału w webinarze przez wymagany minimalny przedział czasowy. Wspomniany przedział będzie monitorowany przez Sintesi InfoMedica ( towarzystwo, które prowadzi webinar).
Wszystkie webinary są nagrane i wszystkie prezentacje będą dostępne na stronie internetowej EFSUMB po zakończeniu każdego z nich.
Wydarzenie to jest wspierane przez firmę Bracco z bezwarunkowego grantu edukacyjnego.
Z wyrazami szacunku,
Bracco Imaging
EFSUMB_Webinars